امروزه امواج وای فای و اینترنت همراه به بخش جدایی‌ناپذیر زندگی ما تبدیل شده‌اند. حتی چه بسا الان که دارید این مطلب را می‌خوانید تلفن همراه شما به وای فای یا اینترنت همراه وصل است. تا امروز از خودتان پرسیده‌اید که این امواج چه تأثیری بر بدنتان دارند؟ آیا صلا تأثیری دارند یا اینکه آثار آنها در طولانی‌مدت آشکار می‌گردد. اگر این امواج زیان احتمالی دارند، آیا راه‌هایی هستند که آثار منفی‌شان را کاهش دهند؟ در این مقاله تلاش کرده‌ایم با توجه به جدید‌ترین تحقیقات علمی، پاسخ این سوالات درباره مضرات وای فای را بدهیم.
وای فای چیست؟
وای فای فناوری بی‌سیمی می‌باشد که از امواج الکترومغناطیسی برای تشکیل ارتباط بین ابزارهای گوناگون مثل لپتاپ، رایانه و گوشی‌های تلفن همراه استفاده می‌کند. امواج الکترومغناطیسی توسط میدان‌های الکترومغناطیسی تولید و در محیط منتشر می‌شوند. حال این پرسش مطرح می‌باشد که آیا این امواج آسیبی به بدن یا کامل‌تر بگوییم، سلول‌ها و ژن‌های ما می‌زنند یا خیر.
آیا امواج وای فای بی‌خطرند؟
جواب این پرسش به‌علت نبود شواهد کافی، ساده نیست. چند سال بیشتر از پیدایش و پیشرفت وای فای و سایر امواج الکترومغناطیسی در زندگی ما نمی‌گذرد. در نتیجه دانشمندان و پزشکان تاکنون درباره تأثیر طولانی‌مدت این امواج بر بدن ما اطلاع کافی ندارند.
همین مسئله سبب شده می‌باشد که افراد ۲ دسته شوند. گروهی معتقدند که امواج وای فای هیچ زیانی ندارند. گروه دیگر اعتقاد دارند که این امواج حامل انرژی حتما بر بدن ما تأثیر می‌گذارند. شاید هم حقیقیت جایی بین این ۲ باور باشد.
تحقیقات علمی درباره مضرات وای فای
خطرات امواج وای فای، اگر فرض کنیم که مضر‌ند، بی مقدمه بروز نمی‌کنند و علائمی فوری ندارند. به همین علت خیلی‌ها آن را کاملا نادیده می‌گیرند. تا به امروز بیشتر تحقیقات درباره اثر وای فای روی حیوانات انجام شده‌اند. در نتیجه هیچ‌کدام از این تحقیقات تاکنون اعتبار لازم برای مشخص دقیق مضرات وای فای را ندارند.
۱. امواج وای فای و سرطان
برحسب پژوهشی در سال ۲۰۱۵، قرارگرفتن طولانی‌مدت در معرض وای فای، غلطت اکسیداتیو در رحم موش‌ها را افزایش داده است. این ماده یکی از موجبات تشکیل سرطان شناخته می‌گردد. ضمناً پژوهشی دیگر در ۲۰۱۸، اثبات کرد که وای فای در کاهش آنزیم‌های مقابله‌کننده با این ماده هم نقش دارد. با این وجود نقش دقیق وای فای در این مسئله مشخص نشد. ضمناً دانشمندان تأثیر قطعی وای فای بر تغییر این ماده را تأیید نکرده‌اند.
متأسفانه درباره مضرات امواج وای فای و اینکه این مضرات چه هستند اتفاق نظر وجود ندارد. در سال ۲۰۱۱، آژانس بین‌المللی مطالعات سرطان امواج الکترومغناطیسی را از موجبات سرطان‌زای احتمالی برشمرد و امواج وای فای هم از خانواده همین امواج هستند. ۳۰ پژوهشگر که تحقیقات گوناگون را بازبینی کرده بودند این نظر را تأیید کردند.
با این وجود مطالعات متناقض‌اند. مثلا برحسب پژوهشی در سال ۲۰۱۷، وای فای در افزایش خطر تشکیل تومورهای مغزی نقش داشت، اما پژوهش سال بعد این نظریه را رد کرد. در یک کلام باید گفت که تاکنون رابطه‌ای قطعی بین امواج وای فای و سرطان وجود ندارد.
۲. امواج وای فای و باروری
برحسب آزمایشی حیوانی در سال ۲۰۱۴، قرارگرفتن طولانی‌مدت در معرض امواج وای فای کارکرد جنسی موش‌های نر را کاهش می‌داد. سال ۲۰۱۶ هم تحقیقی دیگر نشان داد ژن‌های بیضه موش‌ها در معرض وای فای آسیب دیده‌اند.
در سال ۲۰۱۵، دانشمندان کیفیت اسپرم‌های هزار مرد را بررسی کردند. آنها از این مردان درباره نحوه استفاده از وای فای و تلفن همراه پرسیدند. مشخص شد آن دسته از مردانی که از اینترنت بی‌سیم استفاده می‌کردند از آنهایی که از اینترنت سیمی بهره می‌بردند اسپرم ضعیف‌تری داشتند. مسلما این تحقیق ایرادی داشت. دانشمندان تأثیر احتمالی سایر موجبات مثل سبک زندگی، تغذیه، سیگارکشیدن یا نکشیدن مردان را در نظر نگرفته بودند. در نتیجه نمی‌توان قطعی گفت که امواج وای فای سبب کاهش کیفیت اسپرم مردان این تحقیق شده است.
۳. امواج وای فای و کارکرد مغز
برحسب آزمایشی حیوانی در سال ۲۰۱۷، قدرت تشخیص موش‌های در معرض وای فای کاهش یافت. ضمناً پژوهشی دیگر در همان سال امواج وای فای را از موجبات احتمالی بیماری‌های عصبی و کاهش کارکرد مغزی موش‌ها دانست.
تحقیقات در این وضعیت هم ناچیز است. ما تاکنون از تأثیرات کوتاه یا بلندمدت این امواج بر مغز انسان اطلاع خیلیی نداریم.
۴. امواج وای فای و سلامت قلب
در آزمایش حیوانی انجام‌شده در سال ۲۰۱۵، قرارگرفتن در معرض امواج وای فای، ریتم قلب و فشار خون موش‌های آزمایشگاهی را تغییر داد. برحسب این بررسی، امواج وای فای شاید بر کارکرد قلب اثر بگذارند. گرچه مکانیسم این تأثیر روشن نیست.
ادعاهای غلط درباره خطرات امواج وای فای
در سال‌های اخیر ادعاهای غلطی درباره مضرات وای فای در شبکه‌های اجتماعی مطرح شده‌اند. برحسب این ادعاها، امواج وای فای سبب بروز این بیماری‌ها و عارضه‌ها می‌شوند:
- اختلال اوتیسم؛
- مشکلات پوستی؛
- سردرد؛
- تهوع؛
- خستگی؛
- گیجی.
باید تأکید کنیم که هیچ شواهد و مدارکی مبنی بر نقش‌داشتن امواج وای فای در بروز این عارضه‌ها وجود ندارد.
چگونه مضرات وای فای را کاهش دهیم؟
همان‌طور که خواندید، تاکنون هیچ مدرک مستدلی مبنی بر زیان وای فای برای سلامتی انسان وجود ندارد. اما از قدیم گفته‌اند احتیاط شرط عقل است. ما نمی‌توانیم دهه‌ها صبر کنیم تا تأثیرات وای فای بر ما روشن شود و پس از‌آن اقدام کنیم. پس با رعایت راهکارهای زیر می‌توانیم مضرات وای فای را کاهش دهیم.
۱. خاموش‌کردن وای فای پیش از خوابیدن
با توجه به تأثیر احتمالی امواج وای فای بر مغز، بد نیست پیش از خوابیدن آن را خاموش کنید. این اقدام مهم فقط برای نگهداری سلامت مغز نیست. متخصصان امنیت اینترنت هم چنین پیشنهادی را مطرح می‌کنند، زیرا ممکن است هکرها به مودم روشن و بلااستفاده شما نفوذ کنند.
از طرفی خاموش‌کردن وای فای به‌معنی کنارگذاشتن تلفن همراه و خواب آسان‌تر هم هست. علاوه بر اینها، هنگامی که زوج‌ها وای فای را خاموش می‌کنند و از اینترنت دل می‌کنند، می‌توانند توجهشان را معطوف زندگی زناشویی خود کنند و آن را توسعه دهند.
۲. روشن‌کردن وای فای فقط به هنگام نیاز
کار دیگری که می‌توان کرد، روشن‌کردن مودم و وای فای فقط در زمان‌هایی می‌باشد که به آن نیاز دارید. در این حالت زمان قرارگرفتن در معرض این امواج به چند ساعت در روز کاهش می‌‌یابد.
۳. تبدیل اینترنت وای فای به اینترنت سیمی
این گزینه همه مضرات احتمالی وای فای را حذف می‌کند، اما به‌طبع برای بسیاری شدنی نیست. امروزه بخش زیادی از زمان ما با تلفن همراه می‌گذرد و وای فای به بخش جدایی‌ناپذیر زندگی ما تبدیل شده است. اما لازم نیست تمام ابزارهای دیگر ما با امواج وای فای کار کنند. مثلا به‌جای ماوس و کیبورد بی‌سیم، می‌توانیم کماکان از نسخه‌های سیمی آنها استفاده کنیم. ضمناً به‌جای کارکردن با وای فای لپتاپ در خانه، می‌توانیم آن را با کابل اینترنت به مودم متصل کنیم.
۴. قراردادن تلفن همراه در وضعیت هواپیما
وضعیت هواپیما (Airplane Mode) در تلفن‌های همراه سبب قطع آنتن‌دهی آنها می‌گردد.و دستگاه را از دید امواج الکترومغناطیسی ایزوله می‌کند. هنگام خوابیدن یا زمانی که تلفن همراه را به کودکان می‌دهید این حالت را فعال کنید تا در معرض مقدار کمتری از این امواج قرار بگیرید.
زیان وای فای بیشتر است یا اینترنت گوشی؟
چون درباره مضرات وای فای داده کافی نداریم، نمی‌توانیم مقایسه کنیم که مضرات کدام‌یک از این دو بیشتر است. امواج 4G یا 5G تلفن‌های همراه هم از جنس امواج الکترومغناطیسی‌اند. با این وجود این امواج طول موج و بسامد گوناگونی دارند تا بتوانند در مسافت‌های طولانی به تلفن‌های همراه ما دسترسی به اینترنت بدهند.
درباره امواج 4G هم تحقیقاتی انجام شده است، اما هیچ‌کدام اثر منفی این امواج بر سلامتی را تأیید نکرده‌اند. امواجی که تلفن‌های همراه برای برقراری ارتباط و اتصال به اینترنت به کار می‌گیرند خیلیضعیف‌اند و نمی‌توانند تأثیر منفی بر ژن‌ها بگذارند. با این وجود تأثیر بلندمدت آنها تاکنون معلوم نیست.
امواج 5G بسامد بیشتری دارند، اما این بسامد کماکان با بسامد‌هایی که به بدن آسیب می‌رسانند فاصله زیادی دارد. این امواج هم اخیراً و در سال ۲۰۱۹ معرفی شده‌اند و تاکنون بحث‌های زیادی درباره تاثیرگذاری آنها وجود دارد. با‌این‌حال سازمان بهداشت جهانی این امواج را بی‌خطر می‌داند.
در نهایت بد نیست که راهکارهای گفته‌شده درباره امواج وای فای را در خصوص اینترنت همراه هم اعمال کنیم. مثلا هنگامی که از اینترنت همراه استفاده نمی‌کنیم، آن را غیرفعال کنیم.
